جنگ‌های صلیبی (Crusades) به مجموعه‌ای از جنگ‌های مذهبی بین مسیحیان و مسلمانان گفته می‌شود که عمدتاً به‌منظور تسخیر مکان‌های مذهبی مورد تقدس دو گروه آغاز شد.
در طول تاریخ، سلطه بر اورشلیم (بیت‌المقدس) و اماکن مقدس منجر به نبردهای خونینی در میان پیروان مذاهب مختلف شده است. جنگ‌های صلیبی یکی از این نبردهای خشونت‌بار به شمار می‌رود.
درمجموع هشت جنگ صلیبی بین سال‌های ۱۰۹۶ و ۱۲۹۱ میلادی به وقوع پیوست؛ این جنگ‌ها، نبردهایی خونین و بی‌رحمانه بودند که مسیحیان اروپایی را به بازیکنان اصلی عرصه‌ی جنگ بر سر اراضی خاورمیانه تبدیل کردند.
جنگ‌های صلیبی به سلسله‌ای از جنگ‌های مذهبی گفته می‌شود که به دعوت پاپ توسط شاهان و نجبای اروپایی داوطلب برای بازپس‌گیری سرزمین‌های مقدس از دست مسلمانان برافروخته شد. صلیبیان از همه جای اروپای غربی در جنگ‌هایی مجزا بین سال‌های ۱۰۹۵ تا ۱۲۹۱ م./۴۸۸ تا ۶۹۰ ه.ق. (۱۹۶ سال شمسی) شرکت داشتند. جنگ‌های مشابهی نیز در شبه‌جزیرهٔ ایبری و شرق اروپا تا سده ۱۵ (۱۰۹۵ تا ۱۵۰۰ حدود ۴۰۰ سال) برپا بود. مبارزان صلیبی یا به اختصار صلیبیان، مسیحیان کاتولیکی بودند که علیه مسلمانان و مسیحیان ارتدوکس در قلمرو روم شرقی و در ابعاد کوچک‌تر با اسلاوها و بالت‌های پگان، مغولها، و خوارج مسیحی می‌جنگیدند؛ گرچه در بازه‌هایی مسیحیان ارتدوکس با آن‌ها متحد شده، علیه مسلمانان می‌جنگیدند. صلیبیان، توسط پاپ مورد تکریم قرار گرفته و آمرزیده می‌شدند.
صلیبیان در ابتدا با هدف بازپس‌گیری اورشلیم و سرزمین‌های مقدس از دست مسلمانان شروع به جنگ کردند و مبارزات آن‌ها در حقیقت پاسخی بود به درخواست رهبران امپراتوری روم شرقی برای جلوگیری از پیشروی ترکان سلجوقی در آناتولی. همچنین، عبارت جنگ‌های صلیبی برای توصیف مبارزاتی هم‌زمان و پس از آن در قرن ۱۶ م. به‌کار می‌رود که در خارج از شام به دلایل مختلف مذهبی، اقتصادی و سیاسی معمولاً علیه پگان‌ها و خوارج مسیحی و افراد تکفیرشده انجام شد. رقابت‌ها بین مراکز قدرت مسیحی و مسلمان گهگاه منجر به اتحاد بین جناح‌های مذهبی در برابر مخالفان خود شد؛ مانند اتحاد مسیحیان با سلجوقیان روم در نخستین جنگ صلیبی.
صلیبیان در ابتدا موفقیت‌های موقتی داشتند؛ اما سرانجام از سرزمین‌های مقدس بیرون رانده شدند. با این حال، جنگ‌های صلیبی تأثیرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مهمی بر اروپا گذاشت. به‌خاطر درگیری‌های درونی بین شاهان و مراکز قدرت مسیحی برخی از جنگ‌های صلیبی از هدف اولیه‌شان منحرف شدند، مانند جنگ صلیبی چهارم که به غارت قسطنطنیه مسیحی و تقسیم امپراتوری بیزانس بین جمهوری ونیز و صلیبیان انجامید. جنگ صلیبی ششم نخستین جنگی بود که بدون دعا و اجازهٔ رسمی پاپ آغاز شد.[۶] جنگ‌های هفتم، هشتم و نهم به پیروزی مملوک‌ها و حفصیان انجامید و جنگ صلیبی نهم پایان‌بخش جنگ‌های صلیبی در خاورمیانه بود.
اثار جنگ های صلیبی
ساز عود (لوت)
شوالیه‌هایی که از جنگ‌های صلیبی در خاورمیانه بازمی‌گشتند، ره‌آوردهای فراوانی را از سرزمین‌های عربی با خود به اروپا آوردند که یکی از این ره‌آوردها ساز بربط یا همان عود می‌باشد. موسیقی نواخته‌شده با ساز عود، در دربار پادشاهان قرون وسطی محبوبیت خاصی به‌دست آورد. آهنگ‌های عود روی سیم‌های پنج جفتی ساز عود نواخته می‌شد.
بعد از جنگ‌های صلیبی، ترویدورها، نغمه‌سرایان دربار پادشاهان اروپای قرون وسطی، آوازهای خود را با نوای ساز عود Lute همراه ساختند. این ساز دارای پنج رشته سیم بود و از سرزمین‌های اسلامی به اروپا برده شد.
شکر و ادویه
در اروپای قرون وسطی، از عسل برای شیرین کردن غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌کردند. صلیبیان نیشکر را به خانه بردند. قند و شکر به عنوان اشیای گران‌بها، در گنجینه‌ها نگهداری شد و فقط در مناسبت‌های مخصوص مورد استفاده قرار می‌گرفت. صلیبیان همچنین ادویه‌جاتی مثل فلفل سیاه، دانه‌های خشخاش (تخم خشخاش)، سیر و همچنین میوه‌های خشک‌شده و لیمو را با خود به اروپا بردند. دولت-شهر ونیز، در شمال ایتالیا، در زمینهٔ واردات مواد غذایی جالب توجه و جدید از خاورمیانه شکوفایی خاصی پیدا کرده بود.
بهداشت و طرز لباس پوشیدن
صلیبیان همچنین روی زندگی ثروتمندان قرون وسطی اثر گذاشتند. در گرمای سرزمین مقدس، صلیبیان لباس‌های سبک‌تر و گشادتر پوشیدند و دمپایی به پا کردند. در آب و هوای داغ خاورمیانه سربازان مجبور بودند بیشتر خود را بشویند، که این کار با استفاده از صابون‌ها و عطرهای محلی صورت می‌گرفت. هنگامی که آن‌ها به خانه‌های خودشان در اروپا بازگشتند، عادت حمام کردن را ادامه دادند. آرایش موهای اروپایی هم از آرایش موهای مسلمانان تأثیر گرفت. اولین گروه صلیبیان موهای خود را کوتاه نگاه می‌داشتند تا کلاه خودهای خود را به راحتی بر سر بگذارند. صلیبیون بعدها به پیروی از شرقیان، موی خود را بلند می‌کردند و مجعد می‌ساختند و آن را با حنا رنگ می‌کردند.
پارچه‌های بسیار زیبا
پارچه‌های زیبای بافته در سرزمین‌های اسلامی، در اروپای قرون وسطی با استقبال عمومی روبه‌رو شد. پارچه‌های نخی نرم، مثل چیت و موصلی و تور بافته‌شده در غزه را، خانم‌های اروپایی به‌عنوان مقنعه یا روبند از کلاه‌های زیبایشان می‌آویختند. حریر گلدار و خوشرنگ دمشقی، پارچهٔ پرطرفدار دیگری بود که صلیبیون از خاورمیانه به ارمغان می‌بردند. مسلمانان فرش‌ها و قالیچه‌های رنگی می‌بافتند که صلیبیون با خود به کشورشان می‌بردند.
قالیچه‌های ایرانی
بعد از جنگ‌های صلیبی فرش‌ها و قالیچه‌های ایرانی کف اتاق‌ها ورودی مبل‌های خانه‌های قرون وسطی را پوشاند. پیش از آن برای پوشش کف اتاق‌ها از بوریا استفاده می‌شد.
عینک
صنعتگران مسلمان اطلاعاتی را که دربارهٔ اعضای بدن انسان و موجودات زنده داشتند، با تخصص شیشه سازان ترکیب کردند و انواع عدسی‌های طبی را برای عینک ساختند. صلیبیان از این تخصص برای ساخت عدسی استفاده کردند و در اوایل قرن چهاردهم، عینک‌های مطالعه با عدسی‌های محدب در یک کارخانه در ونیز ساخته شدند.
سفر به بیت‌المقدس
نخستین گروه از جنگجویان صلیبی از راه خشکی به فلسطین سفر کردند. آن‌ها از مجارستان عبور کرده و مستقیم از میان قسطنطنیه گذشتند و بعد به ارض مقدس (سرزمین فلسطین) پا گذاشتند. کشتی‌های آن‌ها استحکام لازم را نداشت و قادر به سفر دریایی نبودند. اما بعداً جنگجویان صلیبی از راه دریا و از طریق مدیترانه به بیت‌المقدس سفر کردند.
سفر جنگجویان صلیبی
سفر به سرزمین مقدس، چه از راه دریا چه از راه خشکی، طولانی و مخاطره‌آمیز بود. اولین گروه از جنگجویان صلیبی بعد از ۵ سال به بیت‌المقدس رسیدند.
دانش‌های تمدن اسلامی
صلیبیان علوم تمدن اسلامی را در شمال اروپا منتشر ساختند. علوم جدیدی را که صلیبیان با خود از شرق به اروپا بردند همه چیز را از دریانوردی و فیزیک نور گرفته تا حسابداری و معماری، دستخوش تغییر ساخت. برای مثال، روش شمارش از ۰ تا ۹ (دستگاه دهدهی) که مسلمانان آن را از هندیان فرا گرفته بودند یا در برخی کتب تاریخی اختراع عدسی را به مسلمانان نسبت داده و معتقدند که این اختراعات و اکتشافات یا بعداً ترجمه و به نام اروپاییان ثبت شده یا ندانسته برای بار دوم این دستاوردها را کشف و اختراع کردند مثلاً اختراع عدسی در بین مسلمانان مربوط به حدود قرن دهم و یازدهم میلادی توسط دانشمند مسلمان (ابن هیثم) است. لازم است ذکر شود که در نخستین جنگ صلیبی تمام کتب مسلمانان سوزانده شد ولی در جنگ صلیبی دوم به دستور کلیسا یا پادشاه کتب باقی‌مانده جمع‌آوری و به اروپا آورده شد. در نتیجه علوم ایرانی–اسلامی به اروپا راه یافت و به‌طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفت. الکامل فرزند ارشد صلاح‌الدین نیز پس از فهمیدن علاقهٔ فردریک دوم به دانش مسلمانان، گروهی ازریاضی‌دانان و ستاره‌شناسان مسلمان را روانهٔ کاخ فردریک کرد (این کار با خشم شدید پاپ وقت همراه بود).
آریاییها چه کسانی بودند؟
در حدود ۴هزار سال پیش، گروه بزرگی از انسانها به ایران مهاجرت کردند که اسمشان «اقوام آریایی» بود.
آریاییها مردم کوچنشین و دامدار ساکن سیبری و جنوب روسیه بودند که بخاطر خشکسالی، سرمای زیاد و فشار بقیه اقوام مجبور به ترککردن محل زندگی خود شدند. آن‌ها به دنبال جایی برای زندگی خود و حیواناتشان بودند به همین دلیل یکی از بهترین جاها، سرزمین ایران بود. زیرا هم جای کافی برای زندگی خودشان وجود داشت هم مواد غذایی کافی برای حیواناتشان. البته گروههای دیگری از آن‌ها نیز به سمت هند و گروههایی به سمت اروپا رفتند و در آنجا ساکن شدند. امروزه به این اقوام، «هند و اروپایی» نیز گفته می‌شود؛ به این دلیل که محدوده زندگی آن‌ها از هند تا اروپا را شامل می‌شود. کلمهی «آریا» از «ایر» گرفته شده و «ایر» به معنای «آزاده،اصیل» است. اسم «ایران» هم از اسم همین اقوام گرفتهشده و به معنای «سرزمین آریاییها» است. این اسم در دوره ساسانی برروی سرزمین ایران گذاشته شد و تا قبل از آن اسم مشخصی نداشت.
آریاییها از طرف شرق دریای خزر به سمت ایران آمدند. در خیلی از کتابها، اقوام آریایی که ۴هزارسال قبل به ایران مهاجرت کردهاند را به سه گروه «مادها»، «پارتها»و «پارسها» تقسیم میکنند اما تعداد زیادی از دانشمندان معتقدند این نظر اشتباه است و تنها دو گروه «مادها»و«پارسها» از این اقوام هستند. همانطور که در نقشه میبینید «مادها» در منطقهای بین ری و همدان و «پارسها» در منطقه فارس امروزی ساکن شدند. اما «پارتها» در اصل اقوامی بودند که به قوم «سکاها» تعلق داشتند. این قوم نیز از آریاییها بودند اما حدود هزارسال قبل این مهاجرت، به منطقه شرق دریای خزر مهاجرت کردهبودند. البته تمامی اقوام آریایی که در بخشهای مختلف آسیا و اروپا ساکن شدند دارای یک زبان واحد بودند که به تدریج از هم جدا شد اما امروزه هم زبان مردم این مناطق دارای یک ریشه است که به آن «زبانهای هند و اروپایی» گفته می‌شود.
ما میدانیم که قبل از مهاجرت این اقوام، گروههای دیگری مثل لولوبیها، کاسیها، گوتیها و مانّاییها در این مناطق زندگی می‌کردند و روستاهای کوچکی برای خود تشکیل داده بودند اما بعد از مهاجرت، آریاییها کمکم در بخشهای مختلف ساکن شدند و با مردم بومی همان منطقه روابط تجاری و سیاسی برقرار کردند و کمکم جزئی از آن‌ها شدند. پس از سالها، آریاییها به تدریج بر بومیان غلبه کردند و امپراتوریهای بزرگی مثل هخامنشیان و ساسانیان را ایجاد کردند.
دانش آموزان پایه دهم در قالب پروژه ی عملی درس تاریخ مطالب درس 9 تا 16 کتاب تاریخ دهم را دسته بندی کرده و در قالب جزوه ارائه داده اند.
باسمه تعالي
در پيوندهاي زير جلسه يازدهم تدريس تاريخ اسلام را مي‌توانيد دريافت و گوش كنيد. اين فعاليت براي شما كاملاً اختياري است.
http://tabankanoon.blog.ir/
باسمه تعالي
در پيوندهاي زير جلسه دهم تدريس تاريخ اسلام را مي‌توانيد دريافت و گوش كنيد. اين فعاليت براي شما كاملاً اختياري است.
http://tabankanoon.blog.ir/
باسمه تعالي
در لينك زير مي‌توانيم فيلم كوتاه مستندي درباره پيشينه شب يلدا در ايران باستان تماشا كنيد.
باسمه تعالي
در تصوير، آرامگاه اردشير اول هخامنشي را مشاهده مي‌كنيد كه در مرودشت استان فارس قرار دارد.
با کلیک بر روی آیتم های زیر می توانید آن ها را دریافت نمایید.
لطفا زبان مورد نظر خود را انتخاب فرمایید
